Γεωγραφικές συντεταγμένες

Η Γη είναι στρογγυλή ή περίπου στρογγυλή.
Μία από τις κινήσεις της Γης είναι η περιστροφή γύρω από το (νοητό) άξονά της µε φορά αριστερόστροφη (για έναν που τη βλέπει από το διάστηµα). Τα σηµεία, όπου αυτός ο νοητός άξονας «τρυπάει» την επιφάνεια της Γης είναι οι πόλοι της, ο Βόρειος και ο Νότιος.

Μεσηµβρινοί και παράλληλοι.
Κάθε επίπεδο που περνάει από το κέντρο µίας σφαίρας τέµνει τη σφαίρα σε Μέγιστο Κύκλο (great circle). Στην επιφάνεια µίας σφαίρας ο συντοµότερος δρόµος µεταξύ δύο τόπων είναι το τόξο µέγιστου κύκλου που τους συνδέει. Οι µέγιστοι κύκλοι που διέρχονται από τους πόλους ονοµάζονται Μεσηµβρινοί (Meridians)
Ο µέγιστος κύκλος που περνάει από το κέντρο της Γης και είναι κάθετος στον άξονά της ονοµάζεται Ισηµερινός (Equator). Το επίπεδό του χωρίζει τη Γη σε δύο ηµισφαίρια, το Βόρειο και το Νότιο. Όλοι οι άλλοι κύκλοι που είναι παράλληλοι προς τον Ισηµερινό ονοµάζονται απλώς Παράλληλοι (Parallels) (αυτοί δεν είναι µέγιστοι).
Οι γεωγραφικές συντεταγµένες (geographic coordinates).
Οι γεωγραφικές συντεταγµένες ενός τόπου προσδιορίζονται από την τοµή του µεσηµβρινού και του παράλληλου, που διέρχονται από αυτόν τον τόπο και είναι το γεωγραφικό πλάτος (φ) και το γεωγραφικό µήκος (λ).
Έχει καθορισθεί συµβατικά ότι ο πρώτος Μεσηµβρινός (0ο) είναι αυτός που διέρχεται από το αστεροσκοπείο Greenwich του Λονδίνου. Το επίπεδό του χωρίζει τη Γη σε δύο ηµισφαίρια, το Ανατολικό και το Δυτικό.

Γεωγραφικό πλάτος (φ) (Latitude) ενός τόπου είναι η γωνιακή απόστασή του από τον Ισηµερινό, η οποία είναι το τόξο του µεσηµβρινού του τόπου από τον Ισηµερινό µέχρι τον τόπο αυτό. Ονοµάζεται Βόρειο (Β) (North-N) αν είναι βόρεια ή Νότιο (Ν) (South-S) αν είναι νότια του Ισηµερινού και µετρείται από 0° (που είναι ο Ισηµερινός) µέχρι 90ο (που είναι οι πόλοι).
Γεωγραφικό µήκος (λ) (Longitude) ενός τόπου είναι η γωνιακή απόστασή του από τον πρώτο Μεσηµβρινό, η οποία είναι το τόξο του παραλλήλου του τόπου από τον πρώτο Μεσηµβρινό µέχρι τον τόπο αυτό. Μετρείται από 0ο (που είναι ο πρώτος Μεσηµβρινός) µέχρι 180ο προς τα ανατολικά, οπότε ονοµάζεται Ανατολικό (Α) (East-E) ή από 0° (1ος Μεσηµβρινός) µέχρι 180° προς τα δυτικά και ονοµάζεται Δυτικό (Δ) (West-W). Η γεωγραφική θέση ενός σηµείου, για παράδειγµα η θέση του σκάφους µας ή το σηµείο προορισµού µας ονοµάζεται Στίγµα (Fix). Η απόσταση δε µεταξύ δύο στιγµάτων καλείται δίαρµα (Κ).

Σηµείωση.
Οι ελληνικές θάλασσες έχουν ανατολικά µήκη και βόρεια πλάτη.